De één zweert erbij, de ander vindt het vreselijk: muziek luisteren als je aan het werk bent. Er zijn vele feiten en fabels over wat muziek doet met je concentratie, productiviteit en creativiteit. Onderzoekers breken er nog altijd hun hoofd over. Maar wat nu waarheid is, daar zijn ze het lang (nog) niet allemaal over eens.




Al meer dan een kwart eeuw geleden werd er voor het eerst gesproken over het Mozart-effect. De concentratie zou aanzienlijk verhogen wanneer mensen op de werkvloer naar muziek van deze componist luisterden. Latere onderzoeken toonden echter aan dat de muziek niet zozeer de concentratie verbetert, maar meer de algehele gemoedstoestand. En dat draagt weer bij aan de werkprestaties. Dus helemaal onwaar is het Mozart-effect niet.

Sowieso heeft muziek een positief effect op het welzijn van mensen. Het is volgens neuropsycholoog Erik Schrerder zelfs een van de beste medicijnen tegen stress. Dat heeft hij onderbouwd met verschillende wetenschappelijke experimenten. En in een onderzoek van uitzendreus Randstad kwam naar voren dat werknemers zelf aangeven muziek als een belangrijke productiviteits- en sfeerverhoger te zien.


Of muziek ook bevorderlijk is voor je creativiteit, daar verschillen de meningen dan weer over. Wetenschappers van de universiteit van Nijmegen en de University of Technology in Sydney stelden dat muziek het creatieve denkproces stimuleert, doordat het je vermogen om flexibel te denken en doorzettingsvermogen verbetert. Terwijl juist een recent onderzoek van de Universiteit van Lancaster, de Universiteit van Central Lancashire en de Universiteit van Gävle liet zien dat muziek het verbale werkgeheugen verstoort, wat dan juist weer een negatieve invloed heeft op de creativiteit.


Het type werk is ook van belang bij het antwoord op de vraag of muziek op de werkvloer een goed idee is. Wanneer je niet te veel hoeft na te denken, zijn de positieve effecten van muziek sterker aanwezig dan wanneer je veel met je hoofd werkt. Muziek verhoogt de productiviteit en prestaties vooral als je een baan hebt met veel herhaling in taken waarvoor focus nodig is, zoals lopendebandwerk in een fabriek. Toch liet een Amerikaanse studie uit 2015 zien dat ook chirurgen tot 10 procent sneller werken als ze tijdens een operatie naar hun favoriete muziek mochten luisteren.

Daarnaast is het ook afhankelijk van de soort muziek die opgezet wordt wat voor effect het heeft op je prestaties. Vanzelfsprekend is muziek die iemand niet kan waarderen niet bevorderlijk voor de werkmoraal. En daarnaast kunnen onbekende of nummers werknemers afleiden, omdat hun focus daarmee verschuift van hun taken naar de speaker. Ook zou instrumentale muziek (zoals klassieke en elektronische muziek) beter werken dan nummers waarin gezongen wordt.


In de wet staat niets over of werkgevers muziek op de werkvloer moeten stimuleren of juist mogen verbieden. Alleen richtlijnen over hoe hard het geluid mag staan. Dat is maximaal 80 decibel. Of je lekker wilt blijven raggen op Rage Against the Machine, meeblèren met Marco Borsato of wegdromen bij de vijfde symfonie van Beethoven, is dus eigenlijk helemaal aan jou. Tenzij je daar natuurlijk andere afspraken over hebt gemaakt met je baas.