Wil je iets gedaan krijgen van je werknemers of collega’s? Dan kun je ze beter stimuleren met een beloning of positieve feedback dan ze te wijzen op ongewenst gedrag of fouten. Complimenten en beloningen werken namelijk motiverender op de werkvloer dan kritiek en ‘straffen’, zo blijkt uit diverse onderzoeken.



Onderzoekers van de Oxford University keken naar verschillende manieren om medewerkers van een ziekenhuis in New York te stimuleren hun handen te wassen met antibacteriële zeep, iets dat tot op dat moment niet zo nauw werd genomen. Als eerst werd een waarschuwingsbord opgehangen, dat de risico’s van het niet wassen van je handen onder de aandacht bracht. Dit leverde vrijwel niets op.
Ook toen de werknemers werden ‘gecontroleerd’ met cameratoezicht veranderde er weinig; ondanks alle maatregelen gebruikte slechts tien procent van de werknemers de zeep. Wat wel werkte? Een digitaal bord waarop een compliment verscheen direct nadat de medewerkers de antibacteriële zeep hadden gebruikt. Hierna waste opeens bijna negentig procent zijn handen.


Dat zo’n positieve boodschap stimuleert, heeft volgens neurowetenschappers te maken met onze hersenen, die de boodschap omzetten in een soort beloning. Dit associëren ze met de actie die voor de positieve feedback zorgde. En dat maakt dat we het gedrag in de toekomst vaker gaan herhalen. Een waarschuwende of negatieve boodschap maakt juist dat we stil blijven zitten of willen vluchten.
Negatieve feedback brengt ons niet verder
Een andere studie bevestigt deze gedachtegang. Onderzoekers van Harvard legden onder de loep wat kritiek van collega’s doet met je motivatie. Vier jaar lang volgden ze een bedrijf met driehonderd werknemers die volgens een in Amerika veel gebruikt systeem niet alleen hun eigen functioneren, maar ook dat van collega’s beoordelen. Wat blijkt is dat we niet bepaald harder gaan lopen als de mensen met wie we samenwerken ons negatieve feedback geven. Sterker nog: we zijn juist geneigd meer afstand te nemen van mensen die ons kritiek geven.


De verklaring zit ‘m er volgens de wetenschappers in dat mensen op zoek zijn naar bevestiging. Hoe goed de feedback ook is bedoeld; mensen willen dat anderen een positief beeld onderschrijven. Is de feedback negatief, dan zien ze dit als een bedreiging, als iets dat hun zelfbeeld naar beneden haalt. En dat kan ze inactief of zelfs angstig maken. We hebben daarom graag mensen bij ons in de buurt die ons bijval geven.


Is helemaal geen kritiek leveren dan de beste manier om het beste in werknemers naar boven te halen? De kunst is volgens de onderzoekers een omgeving te creëren waarin je mensen bevestigt in de waarde die ze hebben en negatieve feedback altijd te brengen met positieve. Zo ontstaat er ruimte voor het benoemen en erkennen van verbeterpunten en kun je hieraan werken.