Het huidige belastingstelsel is onnodig complex. Dat vinden de vier formerende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Om het belastingsysteem eenvoudiger te maken, praten de partijen over de invoering van een vlaktaks. Daarmee wordt het belastingtarief voor verschillende inkomens gelijkgetrokken, waardoor er voor de meeste inkomens netto méér overblijft.




Het huidige systeem kent vier belastingschrijven, variërend van 36,55 procent in de eerste schijf tot 52 procent in de vierde schijf. Als de vlaktaks daadwerkelijk wordt ingevoerd, wordt het belastingtarief in de eerste drie schrijven samengevoegd tot één – waarschijnlijk lager - tarief. Dat houdt in dat iemand die meer gaat verdienen daar met het nieuwe systeem netto meer van overhoudt dan in het huidige systeem. Alleen inkomens in de hoogste belastingschijf krijgen te maken met een hoger belastingtarief.


De vlaktaks pakt daarmee gunstig uit voor zo’n 95 procent van de belastingbetalers. Vooral middeninkomens gaan erop vooruit: over het inkomen hoger dan € 19.983 en lager dan €67.072, betalen zij in het huidige systeem 40,8 procent belasting. Dat wordt met de vlaktaks een stuk lager. Ook uitkeringsgerechtigden houden met het nieuwe systeem meer over als zij weer aan het werk gaan. “De armoedeval wordt met het nieuwe systeem beperkt. Uitkeringsgerechtigden die naar een baan gaan, gaan er in inkomen op vooruit”, zegt Raymond Gradus, hoogleraar bestuur en economie aan de VU in Amsterdam, tegen BNR. De overige vijf procent – de hogere inkomens – heeft geen voor- of nadeel van het nieuwe systeem. Het belastingtarief in de vierde schijf blijft 52 procent.


Door de middeninkomens financieel verlichting te bieden, hopen de formerende partijen op een verbetering van de arbeidsmarkt. Hoe hoog het belastingtarief uit zal vallen als het daadwerkelijk wordt doorgevoerd, is nog niet bekend en hangt onder meer af van de financiering van het plan. Een deel ervan kan gefinancierd worden uit meevallers en omdat meer mensen meer gaan verdienen, zal er bovendien minder vaak een beroep worden gedaan op allerlei uitkeringen en toeslagen. Echter is dat niet genoeg om het plan volledig van te financieren. Er zullen dus ook op andere terreinen concessies moeten worden gedaan. De kans bestaat dan ook dat de vlaktaks er helemaal niet komt: zo strandden eerdere onderhandelingen rondom belastinghervorming zo’n twee jaar geleden omdat partijen het niet met elkaar eens werden.