Radiotherapeutisch Laborant

Een radiotherapeutisch laborant of MBB’er in de radiotherapie (Medische Beeldvormings- en Bestralingsdeskundige) is iemand die de radiotherapeut ondersteunt bij het uitvoeren van stralingsbehandelingen.

Radiotherapie is een medische behandeling die gebruikmaakt van een zeer hoge dosis röntgenstraling (ook wel fotonenstraling) of de straling van elektronen. Vrijwel altijd betreft het de behandeling van kanker. Het doel van de bestraling is het doden van de kankercellen en het stoppen van de celdeling. Omdat de bestraling ook de gezonde cellen van het lichaam bereikt, is het belangrijk om zo nauwkeurig te bestralen dat de kankercellen worden gedood en de gezonde cellen zo veel mogelijk intact blijven. Hiertoe moet een gedetailleerd bestralingsplan worden opgesteld. Radiotherapie maakt gebruik van het feit dat kankercellen minder goed in staat zijn zich te herstellen dan gezonde cellen.

Bestraling kan uitwendig of inwendig worden toegepast. Uitwendige bestraling vindt plaats met behulp van een bestralingsapparaat dat op de verschillende delen van het lichaam kan worden gericht en dat de cellen bestraalt door de huid heen. Bij inwendige bestraling (ook wel brachytherapie) plaatst men, door middel van een sonde, een radioactieve stralingsbron zo dicht mogelijk bij de tumor. Op deze manier kan een tumor effectief worden bestraald, zonder dat er veel gezonde cellen worden getroffen.

De werkzaamheden van radiotherapeutisch laboranten vallen uiteen in drie categorieën en zien er als volgt uit:

• Voorbereiding
  • Assisteren van de radiotherapeut bij het opstellen van het bestralingsplan
  • Voorbereiden van de hulpmiddelen voor de positionering van de patiënt
  • Ontvangen van de patiënt voorafgaand aan de behandeling
  • Verstrekken van voorlichting over de procedure en de stralingsbehandeling
  • Opzoeken en markeren van het te bestralen gebied middels beeldvormende technieken als MRI-, CT- en PET-scans, echografie en doorlichting
  • Berekenen van de dosisverdeling en bestralingstijd voor het te bestralen gebied
  • Aanbrengen van lijnen op de huid voor het instellen van de bestraling
  • Preparen van een masker (in geval van bestraling op het hoofd of de hals)
  • Eventueel aanbrengen van kleine tatoeagestipjes ter markering
  • Registreren, controleren en archiveren van de bestralingsgegevens
     
• Bestraling
  • Controleren van de positie van de patiënt
  • Instellen en bedienen van de bestralingsapparatuur (lineaire versnellers)
  • Toedienen van de juiste dosis straling op de juiste plaats
  • Controleren van de toestand van de patiënt tijdens de stralingsbehandeling
  • Signaleren van (en adequaat reageren op) voorkomende afwijkingen gedurende de bestraling
  • Toezien op de (stralings)hygiëne tijdens de behandeling
     
• Overige werkzaamheden
  • Bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe stralingstechnieken in samenwerking met artsen, technici en fysici
  • Voeren van overleg met specialisten als radiologen en oncologen
  • Controleren en verbeteren van bestaande protocollen en werkwijzen
  • Eventueel opleiden en begeleiden van laboranten in opleiding

Radiotherapeutisch laboranten werken op de afdeling radiotherapie van ziekenhuizen, of in gespecialiseerde radiotherapeutische instituten. Tijdens hun werkzaamheden hebben ze te maken met onder anderen radiotherapeuten, oncologen, radiodiagnostisch laboranten, (oncologie)verpleegkundigen en echografisten.

Om radiotherapeutisch te kunnen worden, zijn er twee opleidingen die je kunt volgen:

• Radiotherapeutisch Laborant (hbo)
  Deze in-service hbo-opleiding duurt over het algemeen drie jaar en bestaat voor een groot deel uit het opdoen van praktijkervaring op de afdeling radiotherapie. Na afronding van deze studie ontvang je de titel Radiotherapeutisch laborant en kun je je eventueel nog specialiseren als brachylaborant of researchlaborant.
   
• Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken / MBRT (hbo)
  Deze duale opleiding, die meestal vier jaar duurt, is een brede opleiding die niet alleen opleidt tot radiotherapeutisch laborant, maar ook tot radiodiagnostisch laborant, echografist en medisch nucleair medewerker.