Psycholoog

Een psycholoog is een professioneel beoefenaar van de psychologie, dat wil zeggen de wetenschap die zich bezighoudt met de menselijke geest, in het bijzonder bewustzijnsverschijnselen, gedragingen en gevoel.

Binnen de psychologie worden de volgende disciplines onderscheiden:

• Gezondheidspsychologie (GZ-psychologie)
• Klinische psychologie
• Sociale psychologie
• Cognitieve psychologie
• Bio- en neuropsychologie
• Organisatiepyschologie
• Ontwikkelingspsychologie

Gekwalificeerde psychologen zijn opgenomen in het register van het NIP (Nederlands Instituut van Psychologen) of in het BIG-register (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg).

In het algemeen houden psychologen zich, door middel van gesprekken, observaties en onderzoeken, bezig met de geest, het bewustzijn en het (emotionele) gedrag van de mensen die zij spreken of behandelen. De precieze werkzaamheden hangen af van de specialisatie die ze hebben. GZ-psychologen voeren bijvoorbeeld medische tests uit, houden patiëntendossiers bij en overleggen met artsen of andere specialisten. Cognitieve psychologen zijn weer meer met (praktijk)onderzoek bezig, terwijl organisatiepsychologen bijvoorbeeld gesprekken voeren met werknemers over hun functioneren.

Binnen de psychologie zijn verschillende deelgebieden of specialisaties te definiëren:

• Klinisch psychologen richten zich op problematisch gedrag: van milde stoornissen als vliegangst en smetvrees tot zwaardere problemen als schizofrenie en depressies.
• Het werk van GZ-psychologen lijkt op dat van klinisch psychologen: zij houden zich in het bijzonder bezig met ziekte, gezondheid en disfunctioneren. Voorbeelden van problematiek die ze behandelen zijn stress, problemen in de persoonlijke levenssfeer en geestelijke stoornissen als gevolg van een lichamelijke handicap.
• Sociaal psychologen houden zich bezig met menselijke relaties, waarbij men kan denken aan factoren als groepsgedrag, de invloed van omgevingsfactoren, leiderschap, sociale status, criminaliteit en discriminatie.
• Organisatiepsychologen richten zich eveneens op het gedrag van individuen en groepen, maar dan specifiek in bedrijven en organisaties. Vaak spelen ze een belangrijke rol in de selectie en beoordeling van personeel binnen een organisatie.
• De cognitieve psychologie bestudeert de werking van de zintuigen en houdt zich bijvoorbeeld bezig met taalverwerving, leermoeilijkheden en geheugenproblemen. Ook de invloed van omgevingsfactoren op ons menselijk handelen speelt een belangrijke rol. Denk hierbij aan de ideale afstelling van verkeerslichten of de beste kleur voor een gevangeniscel.
• Biopsychologie behandelt de biologische oorsprong van gedrag en daarbinnen vormt de neuropsychologie het deelgebied dat zich richt op de werking van de hersenen. Neuropsychologen onderzoeken de rol die de hersenen spelen bij menselijk gedrag.
• Ontwikkelingspsychologen concentreren zich op de mentale ontwikkeling van de mens: pasgeborenen, hoogbejaarden en alles daartussen. Voorbeelden van invalshoeken zijn emotionele verandering, motorische ontwikkeling en sociaal vermogen.

Psychologen zijn bijvoorbeeld werkzaam in een ziekenhuis, een Riagg (regionale instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg), een psychiatrische instelling, ouderenzorginstelling of een wetenschappelijk instituut. Ook zijn er psychologen die een eigen praktijk hebben. Ze hebben tijdens hun werk onder anderen te maken met artsen, verzorgenden, verpleegkundigen, orthopedagogen, psychodiagnostisch medewerkers, therapeuten en psychiaters.

Na de universitaire studie Psychologie mag men zich basispsycholoog noemen, vervolgens kan specialisatie plaatsvinden in een van de deelgebieden. Ook het hbo biedt een opleiding aan tot psycholoog, namelijk Toegepaste Psychologie.