Physician assistant

Een physician assistant (ook wel PA) is iemand die medische en medisch-ondersteunende handelingen van een arts overneemt, zoals het uitvoeren van lichamelijke onderzoeken en het afnemen van de anamnese bij patiënten.

De functie van physician assistants ligt tussen die van dokter en verpleegkundige in, zowel qua invulling als qua opleidingsniveau. Overigens dient de rol van physicians assistants niet te worden verward met die van doktersassistent: deze laatste werkt binnen een huisartsenpraktijk, waar een physicians assistant op meer uiteenlopende plaatsen in ziekenhuizen en andere instellingen kan werken.

De taken van physician assistants zien er over het algemeen als volgt uit (afhankelijk van de medische specialisatie kunnen de taken engiszins variëren):

• Verzorgen van anamnese en indicatiestelling middels het zelfstandig houden van een spreekuur en het afleggen van visites bij patiënten
• Opstellen van het behandelingsplan op basis van de indicatiestelling
• Verrichten van medische handelingen (bijvoorbeeld het uitvoeren van kleine ingrepen, het verrichten van delen van operaties en het toedienen van injecties)
• Verlenen van spoedeisende hulp aan patiënten en het zo nodig bewaken van vitale lichaamsfuncties
• Verschaffen van medische voorlichting aan patiënten
• Uitschrijven van medicijnen
• Rapporteren omtrent de patiëntenzorg aan artsen en andere specialisten
• Doorverwijzen van patiënten naar medisch specialisten
• Actief samenwerken in multidisciplinaire teams, bijvoorbeeld middels het signaleren en aankaarten van knelpunten in de medische praktijk
• Bijdragen aan klinisch wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld door middel van het formuleren van onderzoeksvragen

Physician assistants werken bij medische en verzorgende instellingen als ziekenhuizen, huisartsenpraktijken, verzorgingsinstellingen, verpleeghuizen en geestelijke gezondheidsinstellingen. Ze werken samen met bijvoorbeeld artsen (zoals orthopeden, urologen, gynaecologen, cardiologen en neurologen), arts-assistenten, verpleegkundigen en anesthesiologen.

De opleiding tot physician assistant is een hbo-master die wordt aangeboden in een duaal traject (leren en werken). Studenten hebben een aanstelling bij een gezondheidsinstelling en volgen daarnaast vakken bij een van de volgende hogescholen:

• Hanzehogeschool Groningen
• Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN)
• Hogeschool Inholland Amsterdam
• Hogeschool Rotterdam
• Hogeschool Utrecht

De NAPA (Nederlandse Associatie Physician Assistants) is de beroepsvereniging van PA’s in Nederland. Zaken waarmee deze vereniging zich heeft beziggehouden zijn onder meer het samenstellen van een sluitend algemeen beroepsprofiel, het toezien op naleving van relevante wetgeving en het verzorgen van onderwijs en nascholing binnen het vak van physician assistant. De NAPA is aangesloten bij de Federatie van Beroepsorganisaties in de Zorg (FBZ), dat het arbeidsvoorwaardenoverleg voert namens twintig beroepsorganisaties in de gezondheidszorg, het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek.