Orthopeed

Een orthopeed (ook wel orthopedisch chirurg en in België doorgaans orthopedist genoemd) is een medisch specialist op het gebied van botten, spieren en pezen. Zijn vakgebied, de orthopedie, richt zich op de behandeling en begeleiding van mensen die klachten hebben aan het steun- en bewegingsapparaat.

Voorbeelden van aandoeningen en ziektes die een orthopeed behandelt, zijn:

• Artrose
• Botkanker
• Carpaletunnelsyndroom (CTS)
• Heupdysplasie (aangeboren afwijking aan het heupgewricht)
• Fibreuze dysplasie (stoornis in de ontwikkeling van het bot)
• Fracturen van botten en gewrichten (zoals botbreuken, gescheurde knie- of kruisbanden, gescheurde meniscus, schouderinstabiliteit, frozen shoulder etc.)
• Osteoporose (botontkalking)
• Reuma
• Rughernia
• RSI (Repetitive Strain Injury)
• Trombose

De term ‘orthopedie’ is afkomstig van de Griekse woorden ‘orthos’ (recht) en ‘paedos’ (kind). Deze termen verwijzen naar de oorsprong van de orthopedie: het recht laten groeien van kinderen. De spelling ‘orthopaedie’ is nog terug te vinden in enkele eigennamen, maar tegenwoordig luidt de officiële spelling ‘orthopedie’.

De volgende handelingen behoren over het algemeen tot de taken van orthopeden:

• Stellen van een diagnose op basis van anamnese, lichamelijk onderzoek en eventuele röntgenfoto’s
• Aanvragen en beoordelen van aanvullend specialistisch onderzoek
• Opstellen en toelichten van een behandelplan (doorgaans bestaande uit oefeningen, leefvoorschriften en medicatie)
• Adviseren van patiënten omtrent eventuele operatie, oefentherapie, werkhervatting en sportbeoefening
• Uitvoeren van arthroscopische chirurgie (kijkoperatie) en open chirurgische ingrepen aan gewrichten
• Verrichten van controle bij geopereerde patiënten en zo nodig bijstellen van het behandelplan
• Doorverwijzen van patiënten naar bijvoorbeeld fysiotherapeuten
• In een multidisciplinair team bespreken van patiënten met bijvoorbeeld groeistoornissen en metabole afwijkingen (stofwisselingsziekten)

Orthopeden zijn werkzaam in ziekenhuizen of privéklinieken, vooral op de polikliniek orthopedie, de verpleegafdeling orthopedie en de operatiekamer. Tijdens hun werk komen zij vooral in aanraking met verpleegkundigen, physician assistants, anesthesiologen, operatieassistenten en fysiotherapeuten.

In Nederland zijn de orthopeden verenigd in de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV). Deze organisatie richt zich op de ontwikkeling van het vak van de orthopedie en behartigt de belangen van haar leden. Daarnaast faciliteert de NOV opleidingen op het gebied van orthopedie en stimuleert ze hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek. 

Om orthopeed te kunnen worden, dien je eerst de universitaire opleiding geneeskunde te voltooien. Na deze zesjarige studie kom je in aanmerking voor een opleidingsplaats tot orthopeed bij een ziekenhuis, waarbij je als arts in opleiding (aio) werkt onder begeleiding van ervaren orthopeden. Deze opleiding tot orthopedisch chirurg duurt zes jaar, waarvan het eerste deel (anderhalf jaar) gericht is op algemene heelkunde. Het resterende deel behandelt specifiek de orthopedie, waarbij er specialisatie mogelijk is op bijvoorbeeld de volgende terreinen:

• Kinderorthopedie
• Oncologie
• Orthopedische traumatologie
• Reumachirurgie
• Specifieke lichaamsdelen (knie, schouder, wervelkolom, elleboog, enkel, etc.)