Onderwijskundige

Een onderwijskundige is iemand die zich bezighoudt met het (door)ontwikkelen van en adviseren over onderwijs, om zo de kwaliteit daarvan te verbeteren en het aantrekkelijker en doeltreffender te maken. Daarbij kijkt de onderwijskundigen onder andere naar leermethoden, leerbehoeften van verschillende doelgroepen en hoe het onderwijs georganiseerd is.

Er zijn onderwijskundigen die zich bezighouden met onderwijs in de breedste zin van het woord, maar ook ook die zich specialiseren in bepaalde thema’s in relatie tot onderwijs, zoals hoogbegaafdheid, autisme of kinderen die moeilijk leren.

Onderwijskundigen hebben veel kennis van leerprocessen en de wetenschappelijke inzichten hierover. Vragen waar zij zich (al tijdens hun opleiding) mee bezighouden, zijn bijvoorbeeld:

• Welke vorm van onderwijs is het meest geschikt voor wie?
• Wat voor lesmethoden (boeken, softwareprogramma’s) zijn effectief en waarom?
• Wat is er nodig om een goede docent te worden?
• Hoe ga je om met verschillende leerniveaus en persoonlijkheden in een klas?
• Wat is het verschil tussen leren in groepen en individueel leren?
• Hoe kan onderwijs het beste georganiseerd worden?
• Wat voor rol kan technologie spelen in leerprocessen?

Een onderwijskundige houdt zich bezig met vraagstukken op het gebied van onderwijs. Die vraagstukken kunnen bijvoorbeeld didactisch of pedagogisch van aard zijn, maar ook organisatorisch of maatschappelijk. Doel van het werk van het onderwijskundige is het onderwijs te vernieuwen en te ontwikkelen en uiteindelijk te verbeteren door het beter af te stemmen op de doelgroepen.

Een onderwijskundige kan de volgende werkzaamheden en taken onder zijn of haar hoede hebben:

• Uitdenken en ontwikkelen van leer- en toetsprogramma’s
• Schrijven van verantwoordingsdocumenten, zoals leerplannen
• Verzamelen van input van docenten en de beroepspraktijk en vertaalslag maken van deze behoeften naar het onderwijs
• Evalueren van bestaand lesmateriaal
• Integreren van bepaalde thema’s in het curriculum
• Professionaliseren van docenten, bijvoorbeeld via het geven van trainingen
• Signaleren en adviseren over trends in het onderwijs
• Adviseren van schoolbesturen en politieke organen
• Regelen van accreditaties
• Leerlingen, studenten of alumni bevragen over de onderwijskwaliteit
• Doen van onderzoek
• Meeschrijven aan het onderwijsbeleid
• Aansturen van projecten

Onderwijskundigen zijn vaak direct in dienst van onderwijsinstellingen, zoals mbo’s, hogescholen en universiteiten. Ook kun je komen te werken bij een overheidsorgaan als beleidsadviseur op het gebied van onderwijs. Bijvoorbeeld bij een gemeente of het ministerie van Onderwijs, cultuur en wetenschappen. Het kan ook zijn dat je als onderwijskundige in het bedrijfsleven aan de slag gaat, bij een onderneming waar educatie een belangrijk onderdeel is in de bedrijfsvoering.

Als je in dienst bent van een onderwijsinstelling, dan zul je nauw samenwerken met leraren van de onderwijsinstelling waar je in dienst bent. En je schakelt veel met de directie of het bestuur. Dit geldt ook voor andere type organisaties waar onderwijskundigen werkzaam zijn. Ook kun je als onderwijskundige te maken krijgen met beleidsmedewerkers of -adviseurs.

Om onderwijskundige te worden, heb je logischerwijs een opleiding nodig op het gebied van onderwijs, zoals Onderwijskunde of Onderwijswetenschappen. Vaak wordt in vacatures om een masterdiploma op universitair niveau gevraagd. De master Onderwijswetenschappen kun je ook doen als vervolg op een hbo- of wo-opleiding in de richting van onderwijs, bijvoorbeeld een docentenopleiding of pedagogiek.