Oncoloog

Een oncoloog (ook wel medisch oncoloog) is een arts die is gespecialiseerd in de behandeling van kanker. Vaak heeft een oncoloog zich gespecialiseerd in een bepaalde vorm van kanker of in een specifieke behandelmethode. De oncologie is een specialisatie binnen de interne geneeskunde.

Kanker is een verzamelnaam voor kwaadaardige groeiprocessen in het lichaam, die worden veroorzaakt door een fout in de celdeling. Waar gezonde cellen uitsluitend delen wanneer het nodig is, kunnen niet-functionele cellen de eigenschap hebben zich te blijven vermenigvuldigen. Dit verschijnsel wordt celwoekering genoemd en leidt tot het ontstaan van tumoren. Een tumor is een opeenhoping van cellen en kan goedaardig (benigne) of kwaadaardig (maligne) zijn. In het laatste geval is sprake van kanker.

Er bestaan meer dan honderd verschillende vormen van kanker, elk met hun eigen ziekteverloop. De meest voorkomende soorten in Nederland zijn borstkanker, darmkanker, prostaatkanker, huidkanker en longkanker.  Ongeveer dertig procent van het totaal aantal sterfgevallen wordt veroorzaakt door kanker; hiermee is de ziekte de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. 

De werkzaamheden van oncologen zijn in de meeste gevallen de volgende:

• Diagnosticeren van patiënten die (mogelijk) kanker hebben
• Opstellen van een behandelplan (in samenwerking met overige specialisten van de afdeling oncologie en eventueel hermatologie)
• Bespreken van het behandelingsproces met de patiënt en eventueel diens naasten
• Voorschrijven van chemotherapie
• Verrichten van nacontrole van kankerpatiënten
• Verlenen van palliatieve zorg aan patiënten
• Onderzoeken van naaste familieleden van patiënten in het geval van erfelijke vormen van kanker
• Voeren van overleg in een multidisciplinair team met onder meer oncologieverpleegkundigen, internisten en hermatologen
• Verrichten van onderzoek naar onder meer de oorzaken van kanker en naar nieuwe of verbeterde behandelmethoden
• Begeleiden en/of doceren van assistent-specialisten oncologie en artsen in opleiding tot specialist (aios)

Oncologen werken bij ziekenhuizen: in de meeste gevallen op de afdeling oncologie, soms op de afdeling interne geneeskunde of chirurgie. Collega’s met wie een oncoloog te maken heeft zijn bijvoorbeeld oncologieverpleegkundigen, radiotherapeuten, radiotherapeutisch laboranten, radiodiagnostisch laboranten, hermatologen en internisten.

Om oncoloog te kunnen worden, dien je eerst de universitaire opleiding geneeskunde te volgen. Na afronding van deze studie volg je de opleiding interne geneeskunde, waarbij je direct in de praktijk aan de slag gaat als aios (arts in opleiding tot specialist). Deze opleiding in algemene interne geneeskunde duurt vier jaar, waarna je je in twee jaar kunt specialiseren in het vakgebied van de oncologie.

De NVMO (Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie) is de beroepsvereniging van (internist-)oncologen. De doelstelling van deze vereniging is het bevorderen van de kwaliteit van de medische oncologie in al haar facetten. Daarnaast is er de NVvO (Nederlandse Vereniging voor Oncologie), een multidisciplinaire koepelorganisatie van oncologische verenigingen en werkgroepen. Deze vereniging richt zich op het bevorderen van opleiding, onderzoek, preventie en kwalitatieve patiëntenzorg op het gebied van kanker.