Maatschappelijk werker

Een maatschappelijk werker is iemand die zich bezighoudt met de begeleiding van mensen met problemen in hun psychosociaal functioneren, zodat deze mensen (weer) zelfstandig kunnen participeren ten opzichte van hun naaste omgeving en maatschappelijke instituties. De doelgroep van maatschappelijk werkers varieert van drugsverslaafden tot mishandelde kinderen en van asielzoekers tot mensen met een verstandelijke beperking.

Het takenpakket van de maatschappelijk werker valt uiteen in vier aandachtsgebieden:

• Inventariseren hulpvraag en voorbereiden hulpverlening
  • Informatie verzamelen over cliënt (onder meer de psychosociale problematiek, leefomgeving en motivatie)
  • Motiveren van de cliënt om het traject van begeleiding in te gaan
  • Verschaffen van informatie over de procedure en werkwijze
  • Afleggen van huisbezoeken
  • Doorverwijzen van cliënten (intern of extern) met ernstige psychosociale problemen
     
• Ontwikkelen van hulpverleningsplan
  • Stellen van de diagnose
  • Analyseren van de hulpvraag en het behandelaanbod
  • Opstellen van een hulpverleningsplan (in overleg met andere hulpverleners)
     
• Uitvoeren van hulpverleningsplan
  • Begeleiden van de cliënt gedurende het hulptraject (bijvoorbeeld bij het bezoeken van instanties, het schrijven van brieven en het invullen van formulieren)
  • Voorlichten en ondersteunen van mensen in de omgeving van de cliënt, zowel gezinsleden als professioneel betrokkenen
  • Bespreken van zowel materiële als immateriële problemen met de cliënt en adviseren omtrent institutionele handelingswijzen
  • Rapporteren over voortgang aan de omgeving en betrokken instanties
  • Onderhouden van contacten met zowel instanties als overige hulpverleners
     
• Optimaliseren van dienstverlening
  • Signaleren en aankaarten van eventuele knelpunten in de hulverlening
  • Signaleren van relevante maatschappelijke ontwikkelingen en wijzigingen in wet- en regelgeving
  • Deelnemen aan (multidisciplinair) overleg
  • Bijhouden en ontwikkelen van eigen deskundigheid (bijvoorbeeld door middel van literatuurstudie en het bijwonen van vakbijeenkomsten)

Maatschappelijk werkers zijn bijvoorbeeld werkzaam bij instellingen in de jeugd-, gehandicapten-, verslavings- of ouderenzorg.  Ook ziekenhuizen, scholen, Riagg’s (regionale instellingen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg), Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s), psychiatrische klinieken en reclasseringsinstellingen.

Tijdens hun werkzaamheden hebben maatschappelijk werkers bijvoorbeeld te maken met artsen, psychiaters, psychologen, reclasseringsmedewerkers, jongerenwerkers, leerplichtambtenaren, orthopedagogen en bewindvoerders.

In Nederland zijn de maatschappelijk werkers verenigd in de NVMW (Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers). Deze beroepsvereniging bewaakt de kwaliteit van de maatschappelijke zorg en faciliteert kennisoverdracht en contact tussen onder meer zorginstellingen, de ministeries van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), gemeenten, opleidingsinstituten en verzekeraars.

De meest relevante opleiding voor iemand die als maatschappelijk werker aan de slag wil, is Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Dit is een hbo-opleiding waarin onder andere de volgende onderwerpen aan de orde komen:

• Psychosociale problematiek en hulpverlening
• Preventie, signalering en bemiddeling
• Informeren en adviseren
• Organiseren en coördineren van de zorg
• Onderzoek doen en rapporteren

Iemand die de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening heeft afgerond mag zich ‘Bachelor of Social Work’ noemen.