Leraar

Een leraar, ook wel onderwijzer, docent of leerkracht genoemd, is verantwoordelijk voor het overdragen van kennis aan leerlingen of studenten. Het begrip ‘ leraar’ omvat leerkrachten op alle niveaus: het basisonderwijs, de middelbare school, het middelbaar beroepsonderwijs en het hoger onderwijs. Voor docenten op de universiteit wordt de term doorgaans niet gebruikt: zij worden universitair docent, hoogleraar of professor genoemd, al naar gelang hun opleiding en aanstelling.

De belangrijkste taak van een docent is het overbrengen van kennis en vaardigheden aan een groep leerlingen of studenten. In het basisonderwijs heeft een leerkracht over het algemeen de hele dag dezelfde klas voor zich, die hij onderwijst in alle schoolvakken.
Op de middelbare school en op het mbo, hbo en wo is het gebruikelijk dat een leraar een of maximaal twee uur achter elkaar een vak doceert waarin hij gespecialiseerd is.

De meest voorkomende taken van docenten in het voortgezet onderwijs zijn de volgende:

• Lesgeven aan klassen in een specifiek vak
• Opstellen van een lesplan en voorbereiden van de les
• Samenstellen, plannen, afnemen, nakijken en bespreken van toetsen
• Opgeven en controleren van huiswerk
• In overleg met collega’s kiezen van een methode (vaak een leerboek en een werkboek)
• Voeren van gesprekken met ouders tijdens ouderavonden
• Bijwonen van vergaderingen (regulier overleg en rapportvergaderingen)
• Taken in het kader van deskundigheidsbevordering (bijvoorbeeld studiedagen, workshops en intervisiebijeenkomsten met collega’s)
• Surveilleren bij examens
• Afnemen van mondelinge overhoringen (vaak bij moderne vreemde talen)
• Fungeren als mentor (mentorgesprekken, klassenuitjes, etc.)
• Surveilleren op het schoolplein of in de aula

Voor docenten op het mbo en hbo is de taakomschrijving enigszins vergelijkbaar, al zijn ze, vooral op de hogeschool, meer bezig met het projectmatig begeleid van de student. Gezien de leeftijd en opleidingsfase mag van deze leerlingen meer eigen inbreng en verantwoordelijkheid worden verwacht.

Leraren in het basisonderwijs hebben te maken met minder verschillende klassen (doorgaans maar één), maar de begeleiding die ze bieden is intensiever. Zo dienen ze ook de persoonlijke ontwikkelingen van alle leerlingen in het oog te houden. Verder begeleiden ze de klas bijvoorbeeld naar gym- of zwemles en is de administratie die ze dienen bij te houden per leerling uitgebreider. Leraren in groep 8 van de basisschool bereiden hun leerlingen bovendien meestal voor op een cito- of andere eindtoets.

Als docent dien je de leerstof op een boeiende manier te kunnen presenteren aan de klas. Daarnaast moet je in staat zijn de orde te handhaven en een rustige leeromgeving te kunnen creëren. Een goede leraar is in staat om te differentiëren, dat wil zeggen: ieder individu de begeleiding te geven die hij nodig heeft. Beter presterende leerlingen dient hij te kunnen uitdagen, terwijl de zwakkere leerlingen bijvoorbeeld meer uitleg en extra oefening nodig hebben.

Leraren werken op basisscholen, middelbare scholen, hogescholen en mbo-instellingen. Ze komen tijdens hun werk voornamelijk in aanraking met collega-docenten, onderwijsassistenten, administratief medewerkers, decanen, conciërges, roostermakers, directieleden, (con)rectors. psychologen, orthopedagogen, zorgcoördinators, schoonmakers en systeembeheerders.

Wanneer je les wilt geven op een basisschool, volg je daarvoor de pabo-lerarenopleiding (hbo). Leraren in het voortgezet onderwijs dienen te beschikken over een eerste- of tweedegraads lesbevoegdheid in hun vakgebied. De tweedegraadsopleiding kun je volgen op het hbo (bijvoorbeeld: lerarenopleiding geschiedenis). Voor een eerstegraads bevoegdheid heb je een master nodig in je vakgebied, waarna je nog een eenjarige universitaire lerarenmaster volgt.